Miejska Biblioteka Publiczna Świecie | ul. Sienkiewicza

Inwestor: Urząd Miejski w Świeciu
Powierzchnia użytkowa: 1054,34 m2
Kubatura: 607,62 m3
Projekt konkursowy: 2013
Zespół autorski: Paweł Kobryński, Wojciech Krawczuk, Marcin Sakson
Współpraca autorska: Magdalena Pietrusza
Opracowanie: stud. arch. Maja Dylewska, Bartosz Grochulski, Agata Sobańska

Miejsce. Idea
Przedmiotowa działka znajduje się w niewielkiej odległości od starówki miasta w Świeciu, u zbiegu ulic Sienkiewicza, Kościuszki i Słowackiego. Sąsiaduje vis-a-vis z parkiem miejskim, a także ze szkołą, ośrodkiem kultury, amfiteatrem i halą widowiskowo-sportową. Lokalizacja obiektu ze wszech miar szczególna, o rekreacyjno-kulturalnym charakterze. Obszar opracowania jest także ciekawy ze względu na ukształtowanie terenu; wyraźne wzniesienie (ciągnące się wzdłuż ulicy Kościuszki) zakończone dość stromą skarpą ucina się na granicy północnej i wschodniej działki, dalej teren jest już płaski przechodząc w obszar parku miejskiego i wraz z niewielką rzeczką Struchawą delikatnie obniża się kierując w stronę Wdy. Wyraźnie zaznacza się tu „zielony” charakter miejsca. Bezpośrednio z przedmiotową działką sąsiaduje trzykondygnacyjny budynek biurowy, jednak w obszarze opracowania mamy do czynienia z zabudową o swobodnej, wolnostojącej formie obniżającej się wyraźnie do jednej kondygnacji, czyniąc tym samym, szczególnie ze względu na przylegający park, ten obszar dostępnym, przyjaznym, przestrzennym, krótko mówiąc pełnym oddechu i zieleni.

Decyzja o przeznaczeniu przedmiotowej działki na funkcje służące miastu i jego mieszkańcom, w tym wypadku bibliotekę publiczną, właśnie w tym miejscu, ze względu na jego relacje, jest decyzją bezwzględnie trafioną. Bliskość szkół, skrzyżowanie ważnych arterii, park miejski, wspomniane wyżej funkcje oraz oś komunikacyjna łącząca północno-zachodnią część miasta z jego sercem - rynkiem śródmiejskim zapewniają znaczący przepływ ludzi, szczególnie młodych. W związku z tymi zależnościami jednym z pierwszych założeń stała się transparentność projektowanego budynku. Tak, aby budynek, zarówno w dzień jak i w nocy, wciąż pozostawał ważnym sygnałem, przestrzennym demokratycznym otwartym znakiem, światłem przyciągającym ludzi, otwartą … książką!

Druga myśl to bezwzględne związanie obiektu z otaczającą zielenią i takie jego wkomponowanie w teren, aby wykorzystać fakt istnienia przygranicznej wysokiej skarpy; aby założenie zrosło się z dawnym zboczem, które kiedyś, przed setkami laty, łagodnie spływało w stronę Struchawy. I tak pojawił się pomysł wykorzystania technologii zielonego dachu. Dachu, który z jednej strony kontynuuje parkową zieleń, a z drugiej łączy się niemal w naturalny sposób z istniejącą skarpą. Dach - ogród w pełni dostępny dla wszystkich mieszkańców za pomocą ramp i wzniesień staje się jednocześnie widokowym tarasem, rekreacyjną funkcją zrośniętą z biblioteką i z całą rozpościerającą się przestrzenią wokół. W ten oto sposób powstaje Miejsce. Miejsce spotkań, odpoczynku, lecz przede wszystkim Miejsce Książki. Miejsce, gdzie w możliwie przyjazny i dostępny sposób można spędzać czas na czytaniu.

Zagospodarowanie/Kompozycja
Kompozycja projektowanego obiektu opiera się na zderzeniu dwóch kierunków: osi wynikającej z kręgosłupa parku oraz osi prostopadłej do skarpy na granicy północno-wschodniej działki. Przyjęto założenie, że budynek projektowanej biblioteki powinien być zwornikiem pomiędzy parkiem a obszarem zabudowy mieszkaniowej położonym na skarpie, dalej łączącej się z Zespołem Szkół Ponadgimnazjalnych. Dzięki temu rozwiązaniu komunikacja piesza zyskuje: obiekt staje się niejako skrzyżowaniem kilku ciągów przysparzając tym samym nowych potencjalnych gości placówki. Całość obiektu można obejść zarówno dzięki rampom jak i terenowym schodom (na skarpie). Parking obsługujący budynek zlokalizowano od strony południowo-zachodniej działki korzystając z istniejącego wjazdu.

Architektura

Kontekst zabudowy ulicy Sienkiewicza oraz bezpośrednia relacja z Parkiem Miejskim są głównymi czynnikami kształtowania wyrazu architektonicznego Biblioteki. Budynek , który z jednej strony ma wrastać w zieleń, a z drugiej wybijać się manifestując swój szczególny charakter, musi mieć bardzo uzasadniony wybór materiałów. I tak wysokie na 360 cm frontowe, eleganckie, wertykalne przeszklenia parterowego budynku spina silna rama wykończona białymi płytami kamiennymi (także z wertykalnymi podziałami). Wysokiej jakości materiały, gładkie, samozmywalne, tchnące zarazem trwałością i spokojem, wzmagają właściwy odbiór, interpretację założenia: współczesna biblioteka jest przecież świeckim kościołem, symbolem świetności społeczności miejskiej, symbolem jego mocy, otwartości i ambicji.

Najważniejszym elementem kompozycyjnym elewacji frontowej jest charakterystyczna rampa, pełniąca rolę alei prowadzącej na dach-taras. Głównym zaś zwornikiem kompozycyjnym wnętrza jest wspomniany dziedziniec-atrium, który dzięki swojemu audytorium unosi się na dach, a dalej na uniesiony taras widokowy skierowany w stronę parku. Pomysł wewnętrznego wzniesienia zainspirowany istniejącą w granicy działki skarpą. Za sprawą audytorium skarpa ta zostaje „przeniesiona”, powielona. We wnętrzach pomieszczeń ogólnodostępnych dominuje elegancka biel i szarość skontrastowana z kolorytem tego, co tu najważniejsze: setek woluminów książek. Zestawienie dobrze komponuje się ze szlachetnymi drewnianymi i betonowymi posadzkami i wysokiej jakości fasadami szklanymi.

Forma/Funkcja
Przyjęcie dachu zielonego wymusiło niejako formę obiektu: modernistycznego jasnego monolitu wciśniętego w skarpę z płaskim dachem będącym, jak wspomniano, tarasem-ogrodem. Aby stał się w pełni funkcjonalny i obszerny zdecydowano się jednocześnie na parterową zabudowę, charakterystyczną przecież dla otoczenia skrzyżowania ulic Sienkiewicza i Kościuszki. Tym samym osiągnięto pełną dostępność biblioteki także dla osób niepełnosprawnych, starszych i dzieci. Funkcja obiektu odzwierciedla intencje Zamawiającego. Atrium (pełniące rolę tarasu i widowni/audytorium) zlokalizowane pośrodku założenia, dzieli bibliotekę na dwie zasadnicze części: jedną przeznaczona dla dorosłych i drugą, przeznaczona dla młodzieży i dzieci. Dziedziniec, wokół którego ciągnie się komunikacja, zapewnia także dostęp światła do poszczególnych pomieszczeń. Funkcje dodatkowe, takie jak kawiarnia oraz sale konferencyjne i spotkań autorskich, zlokalizowano we frontowej, przeszklonej części budynku zapewniając widoki na zieleń parku miejskiego, a także na ruchliwą ulicę i wewnętrzne atrium. W ten sposób główne obszary ruchu wzajemnie się przenikają przyciągając do gościnnego budynku Biblioteki.

Dach, zaprojektowany jako taras, nowy miejski plac, w całości przeznaczony jest na użytkowanie publiczne. Pomiędzy zakomponowanymi formami roślinności rozkładają się chodniki, placyki, a na nich miejsca odpoczynku, rekreacji. Można tu organizować pokazy, przedstawienia, gry i zabawy w zależności od pomysłowości administratora obiektu i oczywiście mieszkańców miasta.

Układ funkcjonalny, wyposażenie i infrastruktura respektuje wymogi programu Biblioteka +.

Program powierzchniowy został powiększony o potrzebną tu kawiarnię, która będzie obsługiwać gości biblioteki i sal konferencyjnych/autorskich. Dodatkowo powiększono też, zgodnie z wymogami programu Biblioteka +, powierzchnię pomieszczeń czytelni i magazynów przeznaczoną na rozwój i przyrost woluminów. Jeśli jednak Inwestor uzna te argumenty za niemożliwe do spełnienia ze względów ekonomicznych, bez szkody dla całego projektu możliwe jest zmniejszenie tej powierzchni.

Konstrukcja/Ekonomika/Instalacje
Projektowany obiekt zaprojektowano w konstrukcji żelbetowej, monolitycznej w układzie szkieletowym, zapewniającym wolny, swobodny rozkład poszczególnych funkcji. Siatka żelbetowych słupów wspiera bezpodciągowe stropy zbrojone krzyżowo. W budynku przyjęto wprowadzenie takich instalacji, których główną cechą jest współzależność pomiędzy wykorzystaniem naturalnych uwarunkowań klimatycznych a koncepcją obiektu pasywnego, energooszczędnego.

Przyjęte rozwiązania technologiczne i instalacyjne mają charakter proekologiczny i energooszczędny. Aby uzyskać najlepsze wartości dla charakterystyki energetycznej budynku stosuje się:
- węzeł cieplny (centralne ogrzewanie z cieplika miejskiego - zerowa emisja spalin)
- dach zielony, wykorzystanie wody opadowej do inst. sanitarnych oraz podlewania roślinności
- podwójną elewację od strony południowej - zyski ciepła
- gruntowy wymiennik ciepła
- termoizolacja obiektu do parametrów architektury pasywnej
- system inteligentnego zarządzania energią optymalizującą oświetlenie, ogrzewanie i wentylację,
- zastosowanie energooszczędnych systemów oświetleniowych i elektrycznych
- zastosowanie lamp solarnych oświetlających chodniki i place